اذان از منظر مذاهب خمسه

در این تحقیق موضوع اذن و اقامه از دیدگاه فقهای امامیه و اهل سنت مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است رساله حاضر که در سه فصل تنظیم شده است: در فصل اول ابتدا به معنی اذان و اقامه و الفاظ مستعمل در قرآن به معنی اذان پرداخته شده سپس زمان و مکان و کیفیت تشریع اذان، ادله فریقین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، در نتیجه ثابت کردیم که اذان و اقامه از طرف خدای سبحان تشریع گردیده و هیچ انسانی در تشریع آن دخالتی نداشته است. روایاتی که در منابع اهل سنت نشان میدهد که اذان به عبدالله بن زید در خواب الهام شده و پیامبر آنرا از او گرفته از نظر سند و دلالت ضعیف و بی پایه است در آخر این فصل از تعداد فصول اذان و اقامه نیز بحث شده است. فصل دوم که شامل سه گفتار می باشد. در گفتار اول شهات ثالثه موضوع بحث و بررسی می باشد. نتیجه گفتار اول این می شود که این فصل در قرن اول هجری در زمان خود پیامبر در مدینه گفته می شد مشهور علماء شیعه این فصل را جزء اذان و اقامه نمی دانند. ولی گفتن آنرا به قصد قربت جایز، بلکه به قصد امتثال عمومات مستحب می دانند. در گفتار دوم حی علی خیر العمل از نظر فقهای شیعه و سنی بررسی شده است. نتیجه این می شود: که این فصل از ابتدا تشریع جزء اذان و اقامه بوده و در عصر پیامبر و ابوبکر و آغاز خلافت عمر در اذان ها گفته می شد. بعدا بدستور عمر به بهانه اینکه مردم بجای جهاد به سوی نماز روی می آورد از اذان حذف شده و اما ائمه اهلبیت تا آخر عمر آنرا ترک نکردند. گفتار سوم در موضوع تتویب پرداخته است، ابتدا آغاز ورود آن را در اذان صبح مورد قرار داده است. غالب اهل سنت گفتن آنرا مستحب می دانند. اما تمام شیعیان به تبع امامان معصوم شان آنرا بدعت می دانند. برخی از فقهای بزرگ اهل سنت مانند: ابوحنیفه، شافعی، مالک .... نیز به بدعت بودن آن تصریح کرده اند. بدین جهت که این جمله در زمان رسول خدا و در زمان ابوبکر نبود، بلکه در زمان خلیفه دوم به اذان افزوده شد. فصل سوم: ابتدا فرق بین اذان اعلام و اذان نماز را بیان می کند پس از آن بیان محتوا، مفهوم و فلسفه اذان از دیدگاه ائمه اطهار می پردازد. در ادامه پاداش و اثرات فراوان که برای اذان نقل شده ذکر می کند. در آخر سنن و مستحبات اذان را نقل می کند.